کودکان از بدو تولد و حتی پیش از آن در معرض خطرات و حوادث بسیاری هستند که ممکن است زندگی جسمی و روانی شاد آنان را از مسیر طبیعی منحرف سازد. معلولیت‌های جسمی و روانی ایجاد شده باعث می‌شود مشکلات فراوانی برای آن‌ها و اجتماع پدید آید. آب‌خفگی، آتش‌سوختگی، مسمومیت شیمیایی و دارویی، سقوط، حوادث رانندگی و اسباب بازی‌های خطرناک، بسیار شایع است و محیط زیست کودک را پرمخاطره می‌سازد. همه روزه شاهد حوادث ناگواری هستیم که در خانواده و اجتماع اتفاق می‌افتد و در طی آن کودکی معصوم، سلامت خود را از دست می‌دهد و با آینده‌ای ناخوش آیند و ناخواسته، زندگی‌اش ادامه می‌یابد. خوشبختانه تمام حوادثی که محیط زندگی کودک را ناامن می‌سازد، قابل پیشگیری است و با پیش‌بینی‌های لازم می‌توان از بروز این حوادث جلوگیری کرد و محیط مناسبی برای رشد جسمی و ذهنی کودک فراهم آورد تا به رشد طبیعی خود ادامه دهد.

برای بررسی این حوادث خطرناک که محیط کودک را پرمخاطره می‌سازد، با توجه به آمارهای تهیه شده، در می‌یابیم که ضربه و سقوط، مهم‌ترین علت بیماری، معلولیت و مرگ و میر کودکان است که حتی در کودکان زیر یک سال نیز مشاهده می‌شود.

سقوط از آغوش مادر یا بستگان و یا افتادن از روی صندلی و تخت، اغلب مشاهده می‌شود و در آماری که روی ۱۵۶ مورد مراجعه به علت حوادث انجام شده است. ۷۴ مورد سقوط منجر به ضربه مغزی گزارش شده است که در ۶۷ مورد آن مادر و یا مربی کودک، در کنار مصدوم بوده است. ۸۶ مورد در منزل و در ساعات روز رخ داده است. ۸ کودک نیز دچار شکستگی استخوان جمجمه شده‌اند و دربقیه کودکان، خونریزی و کوفتگی و نسج نرم سر مشاهده شده است. در ۲۵ مورد نیز بعد از معاینه، علائم ضربه مغزی وجود داشته است. در ۳ کودک که با دوچرخه از پله سقوط کرده‌اند، شکستگی استخوان ترقوه و اندام‌ها دیده شده است و ۳ کودک به علت ضربه مغزی شدید، فوت کرده‌اند. ۱۸ مورد سوختگی، ۷ مورد تصادف با دوچرخه ومواردی نیز جراحات حین بازی با وسایل خانگی، به خصوص با اجسام نوک تیز مثل چاقو، قیچی و چنگال مشاهده شده است. به طور کلی، ضربه در حدود ۵/۱۸ درصد و ضربه‌های چشمی ۵/۳ درصد حوادث را در بر می‌گیرد، اما بیشترین ارقام به سقوط از بلندی‌ها اختصاص دارد.

صدمات سقوط از پله در کودکان

صدمات سقوط از پله درگروه سنی ۵/۱ تا ۵/۳ سالگی به علت آغاز حرکت کودکان،ش ایع است. کودکان به هنگام سقوط از پله، دچار صدماتی در سر و اندام‌های مختلف می‌شوند. در تحقیقی که بر روی ۳۶۳ کودک – که از ۴ الی ۵ پله سقوط کرده‌اند – انجام شده است، نشان می‌دهد که ۲۸ درصد موارد کوفتگی و صدماتی است که به اندام‌ها وارد شده و در ۷۰ درصد موارد شکستگی اندام وجود داشته و در ۷ درصد موارد ضربه مغزی مشاهده شده که در کودکان کمتر از ۴سال بیشتر دیده شده است.

ضربه‌های چشم در کودکان

یکی از علل مهم بیماری‌های شدید و کوری چشم، ضربه‌های وارده به چشم است. ضربه به چشم ممکن است موجب صدمات مختلفی شود که به مراقبت، درمان با آنتی‌بیوتیک و گاهی جراحی‌های وسیع نیازمند است. حتی گاهی با اقدامات همه جانبه درمانی نیز ضایعات جبران ناپذیری بروز می‌کند که در نهایت به کوری می‌انجامد.

در کشورهای جهان سوم و همچنین در مملکت‌ ما، آمار دقیق میزان ضربه‌های چشم به ندرت دیده می‌شود و آمار ارائه شده زیر – که مربوط به یکی از کشورهای جهان سوم است و به نظر می‌رسد با سایر کشورهای این منطقه کمابیش یکسان باشد – شایع‌ترین علت کوری به خصوص نابینایی یک طرفه را ضربه‌ها و صدمات وارده به چشم، نشان می‌دهد. در این بررسی و دیگر مطالعات، شایع‌ترین ضربه‌ی چشمی، شکستن شیشه عینک به هنگام سقوط ذکر شده است و در رده چهارم علل مراجعه کودکان به درمان‌گاه‌های چشم پزشکی (بعد از کاتاراکت و گلوکوم مادرزادی و استرابیسم) قرار می‌گیرد. آمار زیر مربوط به یک سال مطالعه در درمانگاه چشم‌پزشکی است:

۷۸ مورد ضربه چشمی در کودکان زیر ۱۴ سال که ۶۲ پسر و ۱۶دختر در سنین مدرسه و بیشتر در گروه سنی ۷-۴ سالگی است و اغلب بیماران ۴-۳ ساعت بعد از ضربه و گاهی تا ۴-۳ روز پس از آن به بیمارستان مراجعه کرده‌اند.مشاور کودک خوب

بر طبق آمار، اشیایی که بیشتر باعث ضربه چشم می‌شوند، قطعاتی از شیشه عینک است. همچنین شیشه نوشابه، سنگ، اشیاء نوک تیز از قبیل چاقو، قیچی و ناخن نیز ممکن است سبب حوادث ناگواری شوند و به کوری بینجامند. به علاوه، انفجار از شایع‌ترین علل آسیب‌های چشمی است و بازی با مواد منفجره، در بسیاری موارد سبب عوارض چشمی و نابینایی شده است.

منبع: مرکز مشاوره و روانشناسی ایران-مشاور خوب کودک:کودک، حوادث، معلولیت